Agriculture

​

Land

 

Conlach            – a field of stubble (after harvest)

Talamh bán           – open ground

Talamh láidir           – rough land

Talamh réidh            – prepared, arable land

Talamh mianach          - quality ground

Garraí          - field, plot of land

Garraíonntaí            - plots

​

Crops 

Arbhar          – cereals

Grán          - grain

a'borradh            - growing, thriving

Seagal          - rye

Dias               – ear (of corn)

Dias arbhair            - an ear of corn

Stoca             - stook

Corraiceog            – a stook of corn

Corraiceogaí                 - small stooks of corn

a'stocadh arbhair             - stooking corn

Cruach arbhair             - stack of corn

Porann          – sheaf           Purnachaí             - sheaves  

Stuaic           –  a bundle of sheaves tied together

Bualadh a'tuairgnín            - beating (the sheaves) with the pestle 

Coirce             - oats

a'bualadh coirc             - threshing the oats 

Tuairgnín          – pestle, pounder

a'cáitheadh coirce            - winnowing oats

a'tógáil choirc'              - lifting oats

Thóigeadh siad a'coirce nuair a mbeadh iomarcaí air        - they'd take the oats when it was getting excessive

A’cáitheadh          – winnowing

cáitheadh gaoithe             - winnowing wind

Cáithleach              – chaff

Seol fascaidh               - sheltering sail

'achaon gaisc le ceann         - each blow

'achaon gaisc le buile             – every second blow

B'fhéidir go mbeadh sé a'dóirteadh amach thar a'mbrat           - maybe it was about to overflow off the sheet

a'sciobadh        - recessing

Cruach            -   stack  Cruachaí             – stacks

Cruithneachta              – wheat

Eorna            - barley

Thabharfá abhaile 'un a'tí            - you'd bring it home to the farm

Agus é caití le chéilí sa dlúth sa gcaoi go mbeadh an ghaoth agus an t-aer in ann dhul isteach faoin gcruach          - the stones thrown tightly together in order that the wind and air could get back under the stack

​

Tools for crops

Súiste             - flail              Súistí            – flails

Eagart            - yard for the oats, haggard

​

Hay 

Féir         - hay

Síogáin           – haystacks

Súgán                   - a hay rope 

Súgán féir           – hay rope       Súgáin               - hay ropes

Cailleach shúgáin            – ball of hay rope

Baigheantaí            – swathes

Casadóir             – twister

Fáiméir            – rush used to stabilise a haystack

Fáiméirí            - rushes  used to stabilise haystacks

Sciobhal            – watershed

Fearrbhach             - a base made of stones (for corn or a haystack)

Gráinneog         – small pile of hay     Gráinneogaí          – small piles of hay

Baighe féir              - swathe of hay

Sop         – wisp

ar a'tsop          - on the straw

a'tiontú           - turning hay

A’spealadóireacht           – using a scythe

​

Tools for cutting hay

Corrán             – sickle

Speal              - scythe 

Cloch spile            – scythe stone

le haghaidh faobhar  a chur ar a'speal            - to sharpen the scythe

Doirnín          - hand grip on a scythe

Píce             - fork

Píce féir            – a pitchfork

Sraith               - windrow

Bheadh sé caití amach ina shraith ar a'talamh nó go bhfaigheadh sé an ghriain ar a'taobh sin            - it would be thrown down in a windrow on the ground in order to get the sunshine on that side

​

Ploughing 

Basladh bréige             - false bastling

Cliaith             - harrow

Fuirstith’          – harrowed

Romhar        – dig

​